تاریخچه‌ای مختصر از کلاس‌های درس مرحوم دکتر محمد پاکروان

نویسنده لازم می‌داند برای بهره‌گیری بیشتر خوانندگان عزیز و محترم، مقدمه‌ای نسبتاً کوتاه ارائه کند و سپس شرحی از زندگی فرهنگی زنده‌یاد دکتر محمد پاکروان بیاورد. در ادامه، تفسیری از منتخبی از غزلیات حافظ، گلچین و دستچین‌شده توسط مرحوم دکتر پاکروان، که با دقیق‌ترین و قابل‌فهم‌ترین فرم به شاگردان در کلاس‌های هفتگی تدریس شده است، به صورت رایگان و بدون هیچ‌گونه چشم‌داشت مالی به خوانندگان و هموطنان عزیز تقدیم می‌کند.

این حقیر از شاگردان ایشان بودم و طی ۲۵ تا ۲۶ سال، هر هفته و بدون وقفه یک ساعت پیش از حضور استاد در کلاس حاضر می‌شدم. مرحوم دکتر پاکروان با علاقه فراوان، این کلاس‌ها را کاملاً رایگان و بدون وقفه برگزار می‌کردند. به یاد دارم که در یکی از کلاس‌ها فرمودند: “چند نفر متعجب بودند که چرا این کلاس رایگان است و شاید مقصودی پشت آن باشد. به یکی از آن‌ها گفتم که وقتی در ایران بودم، به هزینه دولت به دبیرستان رفتم، سپس به دانشگاه رفتم و موفق به اخذ درجه دکتری در رشته‌های بیولوژی و ادبیات فارسی شدم. ملت ایران هزینه تحصیلات من را پرداخت کردند، لذا وظیفه خود می‌دانم که از طریق این کلاس‌ها، بخشی از آن هزینه‌ها را به هم‌وطنانم بازگردانم.”

خوانندگان عزیز باید بدانند که آنچه از تفسیر اشعار حافظ در این کتاب می‌بینند، دقیقاً همان است که در کلاس‌های هفتگی ایشان تدریس می‌شد. نویسنده سعی کرده است حتی‌المقدور در این برگردان، نهایت امانت‌داری را رعایت کرده و از افزودن نظرات شخصی خودداری کند. آنچه پیش روی شماست، تنها و تنها فرمایشات استاد عزیز است.

این حقیر که بیش از ۲۵ سال به‌صورت هفتگی در این کلاس‌ها شرکت کردم، شاهد بودم که استاد ارجمند توانستند در سه دوره، اشعار منتخب از دیوان حافظ را به زبان ساده و قابل‌فهم برای عموم تفسیر کنند. این کلاس‌ها کاملاً رایگان و برای عموم آزاد بود.

این جلسات در دو ساعت برگزار می‌شد. استاد در ساعت اول به تفسیر اشعار مثنوی مولانا می‌پرداختند و پس از یک استراحت پانزده‌دقیقه‌ای، باقی وقت را صرف تفسیر غزل‌های حافظ می‌کردند. در آغاز هر کلاس، دکتر پاکروان به تعداد حاضرین دو فتوکپی از یکی از اشعار مولانا و غزلی از حافظ را که قرار بود در آن جلسه تفسیر شود، به همراه مدادهای تراشیده برای یادداشت‌برداری در اختیار شرکت‌کنندگان قرار می‌دادند. این روش تا پایان کلاس‌ها بدون تغییر ادامه یافت.

تفسیر کلیه اشعار منتخب از مثنوی مولانا و حافظ توسط استاد پاکروان، در هر دوره حدود هفت سال زمان میگرفت و برای سه دوره، در مجموع ۲۲ سال به طول انجامید. در تفسیر غزلیات حافظ، دو نوع شعر آورده شده است: دسته‌ای بدون پرانتز و دسته‌ای با پرانتز. ابیات بدون پرانتز از غزل اصلی هستند، و ابیاتی که در پرانتز آمده‌اند، شواهدی از اشعار دیگر شاعران یا غزل‌های دیگر حافظ‌ هستند که استاد به‌عنوان شاهد ذکر کرده‌اند.

همچنین، شماره‌گذاری غزلیات در فهرست و متن تفسیرها، مبنای خاصی ندارد و تنها برای سهولت بازیابی به آن‌ها اضافه شده است.

خواننده عزیز توجه بفرمائید که این سایت در حال حاظر در دست ویرایش میباشد